کمتر از 1.1 درصد برق ایران با انرژی های تجدیدپذیر تولید می شود/ امکان افزایش تولید برق خورشیدی تا 154 برابر

انرژی خورشیدی یکی از مهمترین انرژی های تجدیدپذیر است که با استفاده از آن، می توان به تولید برق پرداخت. ایران با دارا بودن پتانسیل عملیاتی 60 تا 80 هزار مگاوات استفاده از انرژی خورشیدی، یکی از بهترین کشورهای جهان برای توسعه نیروگاه های خورشیدی محسوب می شود. این در حالی است که هم اکنون ظرفیت نصب شده برای استفاده از انرژی خورشیدی در تولید برق در کشورمان در حدود 455 مگاوات است. این یعنی اگر حد متوسط 70 هزار مگاوات را در نظر بگیریم، می توان گفت ما فقط از 0.65 درصد پتانسیل کشور در زمینه تولید برق با استفاده از انرژی خورشیدی بهره می بریم. به عبارت دیگر، ایران برای این که از تمام پتانسیل عملیاتی خود برای تولید برق با استفاده از انرژی خورشیدی استفاده کند، باید ظرفیت نصب شده نیروگاه های خورشیدی در کشور را 154 برابر کند.

تنها 1.1 درصد برق ایران با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر تولید می شود

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با وجود این که متخصصان حوزه انرژی سال هاست که با توجه به روند کاهشی ذخیره سوخت های فسیلی در جهان، آلایندگی بالای این سوخت ها و نقش موثر نیروگاه های حرارتی در انتشار گازهای گلخانه ای و دامن زدن به گرمایش جهانی بر لزوم توسعه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در کشور تاکید می کنند، اما هم اکنون تنها حدود 1.1 درصد از کل ظرفیت تولید برق در ایران به انرژی های تجدیدپذیر اختصاص دارد.

این در حالی است که در متن برنامه ششم توسعه تصریح شده است که باید تا پایان اجرای این برنامه یعنی پایان سال 1400، باید ظرفیت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در تولید برق کشور به 5 درصد برسد. اما آمارهای رسمی وزارت نیرو نشان می دهد که هم اکنون تنها 904 مگاوات از 85 هزار مگاوات برق تولیدی در ایران از انرژی های تجدیدپذیر شامل انرژی های خورشیدی، بادی، زیست توده، برقابی کوچک و ... به دست می آید.

البته دولت سیزدهم اخیرا برنامه ای را برای توسعه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر برای تولید برق در کشور آغاز کرده است و اخیرا علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو وعده داده است که تا پایان کار این دولت یعنی تا تابستان 1404، حداقل 10 هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق با استفاده از انرژی های پاک اضافه می شود. دیروز هم سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در یکی از برنامه های سفر استانی خود به یزد، در نیروگاه خورشیدی فهرج حضور یافت و با تاکید بر حمایت دولت از توسعه انرژی های تجدیدپذیر در کشور گفت: «باید با توسعه مزارع تولید انرژی خورشیدی، بخشی از انرژی مورد نیاز کشور را از این راه تامین کرد.»

می توانیم ظرفیت تولید برق خورشیدی را 154 برابر کنیم

رئیسی در شرایطی بر لزوم توسعه استفاده از انرژی خورشیدی در کشورمان تاکید کرده است که برآوردهای کارشناسان حوزه انرژی های تجدیدپذیر نشان می دهد که در مناطق مختلف ایران به طور متوسط حدود 300 روز از سال، تابش نور خورشید برای تولید برق، مناسب است و به همین دلیل، ایران از نظر میزان دریافت نور خورشید، یکی از بالاترین پتانسیل ها را در میان تمام کشورهای جهان برای توسعه استفاده از انرژی خورشیدی دارد.

اما در حالی ایران چنین ظرفیت عظیمی برای توسعه استفاده از انرژی خورشیدی دارد که آمارهای وزارت نیرو نشان می دهد که تنها حدود 455 مگاوات از برق کشور با استفاده از انرژی خورشیدی تامین می شود. این در حالی است که کارشناسان حوزه انرژی های تجدیدپذیر، پتانسیل عملیاتی تولید برق با استفاده انرژی خورشیدی در ایران را بین 60 تا 80 هزار مگاوات تخمین می زنند.

در این شرایط، اگر پتانسیل عملیاتی تولید برق با استفاده از انرژی خورشیدی در کشورمان را حدود 70 هزار مگاوات در نظر بگیریم، می توان برآورد کرد که هم اکنون چیزی در حدود 0.65 درصد از پتانسیل کشور برای تولید برق خورشیدی استفاده می شود؛ به عبارت دیگر، ما برای این که بتوانیم از تمام ظرفیت بالای جغرافیای ایران جهت تولید برق با استفاده از انرژی خورشیدی استفاده کنیم، باید ظرفیت نصب نیروگاه های خورشیدی در کشورمان را 154 برابر حال حاضر کنیم.

وعده وزیر نیرو برای افزایش 10 هزار مگاواتی ظرفیت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر

البته جعفر محمدنژاد سیگارودی، سخنگوی سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق (ساتبا) در گفت و گو با رکنا تاکید دارد که هم اکنون توانایی ایران برای توسعه استفاده از انرژی خورشیدی به سطح مناسبی رسیده است و از سال 95 که سازمان ساتبا شکل گرفته، این سازمان راهبری تمام برنامه های کشور برای توسعه استفاده از انواع انرژی های تجدیدپذیر را به عهده گرفته است.

همچنین به گفته محمدنژاد، طبق وعده وزیر جدید نیرو، از زمان روی کار آمدن علی اکبر محرابیان در وزارت نیرو، سازمان ساتبا که از زیرمجموعه های این وزارتخانه محسوب می شود، موظف شده است که تا پایان دولت سیزدهم، 10 هزار مگاوات به ظرفیت نصب شده انرژی های تجدیدپذیر در ایران اضافه کند که بین 8 تا 9 هزار مگاوات از این مقدار، صرفا مربوط به انرژی های خورشیدی خواهد بود.

این کارشناس حوزه انرژی های تجدیدپذیر در بخش دیگری از صحبت هایش با تاکید بر این که تحریم هایی که بعد از برجام علیه ایران وضع شد، سرعت توسعه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در کشورمان را کُند کرد، گفت: در شرایطی که ما در ابتدای برنامه ششم توسعه در حال تلاش برای ایجاد ظرفیت 5 هزار مگاواتی تولید برق با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر بودیم، متاسفانه تحریم های آمریکا و افزایش قیمت ارز منجر به کُند شدن روند توسعه انرژی های تجدیدپذیر در ایران شد و ما به همین دلیل نتوانستیم که اهداف برنامه ششم توسعه را محقق سازیم.

پتانسیل مناسب تمام جغرافیای ایران برای استفاده از انرژی خورشیدی

محمدنژاد با بیان این که در تمام مناطق ایران ظرفیت مناسبی برای توسعه استفاده از انرژی خورشیدی وجود دارد، گفت: برخلاف تصور عامه، حتی نوار شمالی ایران نیز ظرفیت مناسبی برای نصب نیروگاه های خورشیدی وجود دارد. یعنی با وجود این که پتانسیل نصب نیروگاه های خورشیدی در فلات مرکزی ایران بسیار بهتر است، اما پتانسل احداث نیروگاه های خورشیدی در استان های شمالی ایران از برخی کشورهای اروپایی از جمله آلمان هم تا حدودی بهتر است. این در حالی است که آلمان در استفاده از انرژی خورشیدی برای تولید برق بسیار جلوتر از ایران است.

سخنگوی سازمان ساتبا با تاکید بر این که در فلات مرکزی ایران پتانسیل کم نظیری برای تولید برق خورشیدی وجود دارد، اظهار داشت: مناطق کویری ایران ظرفیت بسیار بالایی برای نصب نیروگاه های خورشیدی دارند؛ به نحوی که هم کویر مرکزی ایران شامل استان های قم، کرمان و اصفهان و هم کویرهای واقع در شرق کشور از جمله استان های سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد و کویر لوت، پتانسیل بالایی برای توسعه استفاده از انرژی خورشیدی دارند و البته در برخی مناطق از جمله جنوب شرقی ایران، پتانسیل استفاده از انرژی بادی هم بسیار بالاست.

پتانسیل 60 تا 80 هزار مگاواتی ایران برای توسعه نیروگاه های خورشیدی

این کارشناس حوزه انرژی های تجدیدپذیر با تاکید بر این که هم اکنون پتانسیل عملیاتی کشور برای استفاده از ظرفیت انرژی خورشیدی جهت تولید برق بین 60 تا 80 هزار مگاوات برآورد می شود، عنوان کرد: با توجه به این که انتظار می رود در سال های آتی، فناوری های مربوط به نیروگاه های خورشیدی توسعه پیدا کنند و راندمان این نیروگاه ها افزایش یابد، همچنین با توجه به توان بالایی که در ایران برای احداث نیروگاه های خورشیدی روی سدها، کانال های آب، کارخانجات، منازل مسکونی، پاساژها و ... وجود دارد، احتمال افزایش پتانسیل استفاده از انرژی خورشیدی در ایران دور از انتظار نیست.

وی در ادامه تاکید کرد: دولت از سال 1395 تلاش کرده است تا با بستن قراردادهای خرید تضمینی برق با مشترکان خانگی، صنعتی و تجاری، اقدام به نصب پنل های خورشیدی کوچک روی سقف منازل، کارخانجات و پاساژها با مشارکت بخش خصوصی نماید. همچنین دستگاه اجرایی تلاش کرده است که با توسعه مزارع خورشیدی بزرگ در نقاط مختلف کشور، از ظرفیت انرژی خورشیدی استفاده بیشتری داشته باشد. اما قطعا میزان استفاده فعلی ما نسبت به پتانسیل بالای توسعه انرژی خورشیدی در ایران بسیار پایین است و به همین دلیل، آقای محرابیان، وزیر محترم نیرو در تلاش است تا پایان دولت سیزدهم، حداقل 8 تا 9 هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق با استفاده از انرژی خورشیدی در کشورمان اضافه کند.

پیش بینی های قانونی برای تامین منابع مالی لازم جهت توسعه نیروگاه های خورشیدی

محمدنژاد با بیان این که هم اکنون هیچ گونه محدودیت فنی و اجرایی برای توسعه استفاده از انرژی خورشیدی در کشور وجود ندارد، گفت: مهمترین عاملی که می تواند در آینده، سازمان ساتبا را در توسعه نیروگاه های خورشیدی در کشور محدود کند، عدم تامین منابع مالی لازم در این زمینه است. البته خوشبختانه در قوانین بالادستی کشور، توجه ویژه ای به لزوم تامین منابع مالی لازم برای توسعه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در کشور شده است؛ به طور مثال، در ماده 12 قانون رفع موانع تولید تاکید شده است که باید از درآمدهای دولت از محل صرفه جویی در مصرف سوخت، برای سرمایه گذاری در جهت توسعه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر استفاده شود.

سخنگوی سازمان ساتبا ادامه داد: با توجه به این که دوره ساخت نیروگاه های خورشیدی کوتاه تر از نیروگاه های بادی است و حتی هزینه احداث نیروگاه های خورشیدی نیز از سایر انواع نیروگاه های تجدیدپذیر پایین تر است، بنابراین دولت سیزدهم قصد دارد که در سال های آتی، بخش اعظم ظرفیت سازی در حوزه انرژی های تجدیدپذیر را به نیروگاه های خورشیدی تخصیص دهد و به همین دلیل، اگر برنامه های وزیر جدید نیرو به خوبی پیش برود، تا پایان دولت یعنی تا تابستان 1404، به میزان 10 هزار مگاوات به ظرفیت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در کشور اضافه خواهد شد که از این مقدار، 8 تا 9 هزار مگاوات، مربوط به استفاده از انرژی خورشیدی خواهد بود.

وی در پایان تصریح کرد: توسعه نیروگاه های خورشیدی در سال های آتی، با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی انجام خواهد شد و در یک ماه اخیر نیز سازمان ساتبا، تفاهم نامه های مختلفی را با شرکت های خصوصی برای احداث نیروگاه های جدید خورشیدی به امضا رسانده است و در صورت تایید وزیر محترم نیرو و تامین منابع مالی لازم از سوی دولت، به زودی احداث نیروگاه های خورشیدی جدیدی در سطح کشور آغاز خواهد شد.