کودکان امروز؛ وسط جنگ با دنیای حقیقی و مجازی / اکثریت ارگان های کشور حتی یک بند از قانون حمایت از کودکان را اجرا نمی کنند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، امروز روز جهانی کودک است .حقوق کودکان در قرن بیست و یکم نسبت به قرن های گذشته پیشرفت های چشمگیری داشته است. تلاش هایی در سطح جهانی برای ترویج و حمایت از حقوق کودکان، همانطور که توسط کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد (UNCRC) به رسمیت شناخته شده است، انجام شده است.

کودکان  دسترسی به مراقبت های بهداشتی، تغذیه، آموزش و محیطی امن ، رشد فیزیکی، شناختی، عاطفی و اجتماعی بیشتری نسبت به کودکان قرن پیش دارند .

کودکان حق دارند نظرات خود را بیان کنند، شنیده شوند و در تصمیماتی که بر زندگی آنها تأثیر می گذارد مشارکت کنند. تلاش هایی برای ترویج مشارکت کودکان در خانواده، جامعه و فرآیندهای سیاست گذاری صورت گرفته است.

اما این حقوق برای همه کودکان جهان، یکسان و برابر نیست.بسیاری از کودکان در سراسر جهان هنوز با فقر روبرو هستند و به نیازهای اولیه، مراقبت های بهداشتی و آموزش دسترسی ندارند. فقر می تواند فرصت ها را محدود کند و بر رفاه و رشد کودک تأثیر منفی بگذارد.

هنوز کودکانی در وسط درگیری های مسلحانه، جنگ ها و آوارگی ها قرار دارند. آنها در معرض خشونت، جدایی از خانواده ها، استخدام توسط گروه های مسلح و دسترسی محدود به خدمات ضروری هستند.هنوز در این قرن کودکان بسیاری  در برابر انواع خشونت از جمله خشونت خانگی، سوء استفاده جنسی، قاچاق قرار دارند.چنین خشونتی هایی بر سلامت جسمی و روانی آنها تأثیر منفی می گذارد.

در این قرن کودکان فقط در فضای حقیقی آسیب نمی بینند بلکه ضربه هایی هم از فضای فناوری و دنیای مجازی به آنها وارد می شود.رشد سریع فناوری های دیجیتال و پلتفرم های آنلاین، کودکان را در معرض خطرات جدیدی از جمله آزار و اذیت سایبری، بهره کشی و قرار گرفتن در معرض محتوای مضر قرار داده است.

محیط زیست هم این روزها و در این قرن با زندگی کودکان بسیاری سر ناسازگاری دارد .تغییرات آب و هوایی تهدیدهای بلندمدتی برای رفاه کودکان از جمله افزایش خطر بلایای طبیعی، ناامنی غذایی، کمبود آب و گسترش بیماری ها است که این کودکان امروزی را به خود درگیر کرده و این درگیری ادامه دار خواهد بود.

دور کردن کودکان از این چالش ها، نیازمند تلاش های هماهنگ دولت ها، سازمان های مردم نهاد و اقشار مردم  است. این شامل تعیین و  اجرای  قوانین حمایت از کودکان، تضمین دسترسی به آموزش با کیفیت، رسیدگی به فقر و نابرابری، ترویج مشارکت کودکان، و افزایش آگاهی در مورد حقوق کودکان و اهمیت آنها در ساختن جهانی عادلانه و پایدار برای نسل های آینده است.

روزگار کودکان ایران در عصر جدید

در ایران، کودکان از هر دو گروه ثروتمند و فقیر با مشکلات و کمبودهای مختلفی روبرو هستند، اگرچه میزان و ماهیت این چالش ها بر اساس عوامل اجتماعی-اقتصادی می تواند متفاوت باشد. در ادامه برخی از مسائل کلیدی در مورد کودکان در ایران را مرور می کنیم.

 در حالی که ایران پیشرفت قابل توجهی در گسترش دسترسی به آموزش داشته است، هنوز تفاوت هایی بین مناطق غنی و فقیر وجود دارد. کودکان خانواده‌های کم‌درآمد، به‌ویژه آن‌هایی که در مناطق روستایی هستند، ممکن است به دلیل زیرساخت‌های ناکافی، کمبود منابع و فرصت‌های آموزشی محدود، در دسترسی به آموزش با کیفیت با مشکل مواجه شوند.

 کار کودکان همچنان یک نگرانی در ایران است، به ویژه در میان خانواده های محروم از نظر اقتصادی. فقر و نیاز به کمک به درآمد خانواده اغلب کودکان را به انجام کارهای خطرناک  سوق می دهد که بر رفاه، آموزش و رشد کلی آنها تأثیر می گذارد.

 کودکان در خانواده های کم درآمد ممکن است با چالش های مربوط به مراقبت های بهداشتی و تغذیه مواجه شوند. دسترسی محدود به خدمات مراقبت های بهداشتی با کیفیت و مواد غذایی مغذی می تواند بر رشد فیزیکی، رشد و سلامت کلی آنها تأثیر بگذارد.

ازدواج کودکان موضوع مهمی است که دختران را در ایران به ویژه در مناطق محروم  تحت تأثیر قرار می دهد. فقر مالی و  فرهنگی و عدم آگاهی از آسیب های  ازدواج های زودهنگام، اثرات مخربی بر تحصیل، سلامت و رفاه کلی دختران در برخی مناطق محروم کشور دارد.

 مناطق بزرگ شهری ایران از جمله تهران دارای جمعیت کودکان خیابانی است که کم تعداد نیستند. این کودکان، اغلب از پس زمینه های فقیر، ممکن است درگیر تکدی گری، کار خیابانی یا سایر موقعیت های آسیب پذیر باشند. آنها با خطراتی مانند سوء استفاده و دسترسی محدود به خدمات ضروری روبرو هستند.

همچنین کودکان دارای معلولیت ممکن است در جنبه های مختلف زندگی خود از جمله آموزش، مراقبت های بهداشتی و اجتماعی وضعیت تبعیض و به حاشیه رانده شدن را تجربه کنند. این شرایط مانع فرصت ها و رفاه آنها است.

 نابرابری های اقتصادی می تواند بر دسترسی کودکان به خدمات اجتماعی از جمله مراقبت های بهداشتی، برنامه های رفاهی و فعالیت های تفریحی تأثیر بگذارد. دسترسی محدود و مقرون به صرفه بودن این خدمات  به طور نامتناسبی بر کودکانی که دارای پیشینه ضعیف هستند تأثیر گذاشته است و تورم روز افزون در جامعه بر کاهش دسترسی کودکان بسیاری به امکانات گفته شده اثر گذار است.

تلاش‌هایی از سوی دولت و سازمان‌های مردم نهاد کشور برای رسیدگی به این مسائل و بهبود رفاه کودکان در سراسر کشور انجام شده است. این تلاش ها شامل ابتکاراتی برای افزایش فرصت های آموزشی، مبارزه با کار کودکان، افزایش آگاهی در مورد حقوق کودک، و اجرای برنامه های حمایت اجتماعی برای حمایت از کودکان و خانواده های آسیب پذیر است اما همچنان با وجود تلاش هایی که گفته شد، مشکلاتی که بیان شد بر زندگی بخشی از کودکان ایران که کم تعداد هم نیستند و در دو قشر متوسط و کم توان مالی ایران زندگی می کنند اثر خود را گذاشته است.

وجود این شرایط در حالی در مساحت ایران و در جمعیت کودکان کشور شکل دارد  که قانون حمایت از کودکان و نوجوانان ایران دو سال پیش در مجلس تصویب شد اما نشانه های اجرای آن در ابعاد مختلف کودکان کشور بسیار کمرنگ و نایاب است به شکلی که صدای نماینده مجلس و عضو شورای شهر تهران را نیز بلند کرده و هشدار مسئول اورژانس اجتماعی را هم در بر داشته است.

با نهادهایی که در حمایت از کودکان ترک فعل کرده اند برخورد خواهد شد

سحر عتیقه زاده مسئول اورژانس اجتماعی شهرستان قدس چندی پیش گفته بود: بیشترین تماس هایی که با خط فوریت‌های اجتماعی۱۲۳ گرفته می شود، در زمینه خشونت خانگی بوده و رتبه اول تماس ها مربوط به کودک آزاری است، بر اساس آمار پذیرش در شهرستان، بیشترین میزان کودک آزاری از جنس غفلت و بی توجهی است. وی در ادامه گفته بود: در این راستا برای حمایت عاطفی و روانی از کودکان چند راهبرد باید همزمان مورد نظر قرار بگیرد و نخستین راهبرد آگاه سازی و اقدامات پیشگیرانه است.

همچنین سوده نجفی، رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران نیز مدتی قبل  در اظهاراتی در صحن علنی شورای شهر تهران با بیان اینکه آمار کودکان کار در کشور و به ویژه در شهر تهران روز به روز در حال افزایش است، افزوده بود: ۷۰ هزار کودک کار در خیابان‌های تهران وجود دارد.

 آمارها نشان می دهد که ۲۶ درصد از دختران و ۵ درصد از پسران در سنین کودکی و نوجوانی کودک آزاری را تجربه می‌کنند. این در حالیست که این نوع آزار همیشه با تماس فیزیکی اتفاق نمی افتد و در برخی مواقع نیز می‌تواند به شکل رفتار نامناسب بدون تماس ظاهر شود.

و اما در این باره با محمد تقی نقد علی، عضو کمیسیون قضایی مجلس گفتگو کردیم. او درباره گزارشات مستمر در مورد کودک آزاری و حیف و میل شدن حقوق کودکان کار در شهرهای بزرگ کشور به خبرنگار رکنا گفت: به طور حتم با تمامی ارگانهایی که در این باره ترک فعل کرده اند به صورت جدی و مطابق ضوابط قانونی برخورد صورت خواهد گرفت.

وی با اشاره به اهمیت حفظ حقوق کودکان در توصیه های ادیان الهی، بیان داشت:  نمی شود مساله ای را که رعایت آن هم مورد تاکید دین اسلام است و هم قانون و عرف عمل به آن را به برای همه ما به عنوان یک وظیفه تعیین کرده است، مورد بی مهری قرار گیرد و ما هم در قبال آن مماشات داشته باشیم.

عضو کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی افزود: مجلس قطعا در برابر افراد و نهادهایی که در خصوص قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مسئولیت دارند و به مسئولیت خود عمل نمی کنند حساس است و آنها را مورد بازخواست قرار خواهد داد.

خبرنگار : آزاده مختاری