ساترا، نظارت و حمایت توأمان دارد
رکنا: با مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی برای نظارت بر شبکه نمایش خانگی توسط رسانه ملی جا داشت که افراد صاحب‌نظر از بخش‌های مختلف در میزگردی حضور داشته باشند.
به گزارش رکنا، با توجه به زمان کم برای برگزاری نشست، 2مدیر پلتفرم‌ها و معاون ساترا در نشست حضور یافتند و در این نشست از دغدغه‌های پلتفرم‌ها تا واکنش وزارت ارشاد نسبت به مصوبه صحبت شد و اینکه بعد از قانونی‌شدن مصوبه آیا ساترا همچنان نقش تسهیل‌گری و تنظیم‌گری کنونی را در پیش خواهد گرفت؟ آیا بنا به‌گفته‌های دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، دست و پای پلتفرم‌ها به سبب سختگیری‌ها بسته نمی‌شود؟ چه مرزی میان سیاست‌های تولید سازمان و پلتفرم‌ها وجود خواهد داشت؟ محمد صادق افراسیابی معاون ساترا، امیرحسین حیدری مدیر تماشاخونه و فرزاد آذری مدیر هاشور در این میزگرد حضور یافتند. تلاش بر این بود که بتوان درپایان این نشست به یک جمع بندی رسید و تقابل ها موجب ایجاد حاشیه نشود.
تنظیم‌گری را می‌دانیم؛ ساترا تسهیل‌گر باشد
از سال گذشته اختلافات میان ساترا و وزارت ارشاد به اوجش رسید. با توجه به اینکه ساترا فعالیتش را در زمینه نظارت و صدور مجوزها چند سالی است که داشته، برخی ها نگرانی‌هایی را مطرح کرده‌اند؛ یکی از موارد حذف پلتفرم‌ها در رقابت با رسانه ملی است و دیگری تشدید سختگیری‌ها. ساترا تا چه اندازه می‌تواند نگرانی‌ها را رفع کند؟
محمد صادق افراسیابی: ابتدا مقدمه‌ای عرض کنم. بخش اول این مقدمه ارتباط وزارت ارشاد و رسانه ملی است. زمانی که آقای اسماعیلی به ارشاد آمد، بنده عضو بنیاد بازی‌های رایانه‌ای بودم. همان زمان وزیر عنوان کردند در جلسه‌ای می‌خواهیم تفاهمنامه‌ای میان ارشاد و سازمان صداوسیما ایجاد شود. بنابراین این موضوع به زمان حال باز‌نمی‌گردد و از همان زمان نگاه مثبتی در هر دو طرف وجود داشت. زمانی که آقای سعید مقیسه به ساترا آمد، من نیروی ارشاد بودم و خود ارشاد مساعدت کرد به ساترا بیایم و این نشان می‌دهد نگاه ارشاد به ساترا مثبت است و اینکه باید همگرایی و همکاری به شکل اجرایی وجود داشته باشد. رویکردشان نیز از ابتدای دولت سیزدهم مثبت بوده و تقسیم کار در ارتباط با موضوع صوت و تصویر فراگیر، تعاملی بوده. بخش دیگر، سازندگان و هنرمندان هستند؛ تنظیم‌گری ساترا به شکلی است که سازندگان در جلسات حضور دارند و گفت‌وگو شکل می‌گیرد. ساترا اگر محصولی منطبق با سیاست‌های سازمان باشد، کپی‌رایتش را خریداری می‌کند و این نشان می‌دهد رقابتی میان سازمان و پلتفرم‌ها وجود ندارد.
از سال1400 سالانه در قانون بودجه، وظایفی برای سازمان صداوسیما درباره صوت و تصویر فراگیر درنظر گرفته می‌شد و ساترا وظایف خود را در این خصوص انجام داده است. الان اگر 400 سکو در فضای مجازی فعال هستند، مجوزها را ساترا صادر کرده است. اگر به آمار نگاه کنیم هر‌سال رویکرد به صدور مجوز بیشتر شده است. پس باید بگویم که نگاه ساترا نگاه تسهیل‌گری به فضای مجازی و کسب‌وکارها‌ست. همین سریال‌ها که در پلتفرم‌ها پخش می‌شوند مجوزش را ساترا صادر کرده و تبلیغات آن در فضای شهری کاملا مشهود است. هیچ سریالی بدون مجوز، تبلیغات شهری ندارد. آخرین سریالی که مجوز نداشت و در فضای مجازی تبلیغ شده، «رهایم کن» بود که بعد از آن با تفاهم میان وزارت ارشاد، بیلبوردها حذف شد. همه این تعاملات با ارشاد زمانی بوده که مصوبه شورای‌عالی در کار نبود. مجوزهای نمایش خانگی هم از سال1400 در بودجه سنواتی دیده می‌شد؛ در حوزه نمایش خانگی نگاهی که وجود دارد، همین است. اگر نمایش خانگی امروز موفق است، تنظیم‌گرش مشخص است؛ اینطور نبوده که تنظیم‌گر دیگری داشته باشد. این مصوبه تقسیم کار میان وزارت ارشاد و رسانه ملی است. 5مصوبه ناظر بر این است و مصوبه ششم ناظر به تبیین لایحه‌ای است که با همکاری بخش خصوصی، وزارت ارشاد و صداوسیما و اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی تدوین شده و اگر خلأهای قانونی وجود دارد، پر می‌شود. به‌نظرم این مصوبه خبر خوبی است، تحلیلم این است که اتفاق خوب با اطلاع‌رسانی درست و بموقع، کام سکوها را شیرین کند. برخی تلاش کردند کام‌ها تلخ شود. روایت‌هایی که در مخالفت دیدیم، برای کسانی بود که سکویی ندارند.
امیرحسین حیدری: ببینید، آنچه در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است، حالا نمی‌گویم مصوبه، چرا‌که باید به مرحله قانونی برسد، صورت‌جلسه‌ای که در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی تنظیم شده، باید تبدیل به لایحه شود و لایحه در مجلس به قانون تبدیل شود. آن موقع است که من این قانون‌شدن را به فال نیک می‌گیرم. کلید‌واژه‌ای به اسم صوت و تصویر فراگیر در میان ما رواج یافته؛ شاید قانونی‌شدن باعث شود که تفسیرهای مختلف از آن صورت نگیرد(به درست یا غلط بودن آن کاری ندارم). این قانونی‌شدنش باعث می‌شود تفسیرها برداشته شود و من به‌عنوان یک فعال یا مدیر یک پلتفرم تکلیفم مشخص شود؛ بدانم با جایی طرف هستم که اگر کاغذی به من می‌دهد، وجاهت قانونی دارد و می‌توانم به آن استناد کنم. برای کسی که در این حوزه کار می‌کند، چه ارشاد باشد و چه ساترا، فرقی ندارد. الان ساتراست و بعدها اما ممکن است تغییر کند. فقط قانون بگوید جایی هست که مجوز بگیری و آن مجوز کمک می‌کند راحت‌تر کار کنی، من آن را قبول دارم. این اکوسیستمی که خیلی هم کوچک است، باید تعامل در آن باشد و برای پیش‌رفتن کارها محکوم به تعامل با هم هستیم. نکته‌ای که باید به آن اشاره کنم، ما همه تنظیم‌گری را بلد‌یم و با آن آشنا هستیم و به‌نظرم ساترا باید بیشتر نقش تسهیل‌گری داشته باشد. در طول سال‌ها فعالیت، خطوط قرمز را می‌دانیم. ساترا یا هر نهادی که قرار است این وظیفه را انجام دهد، باید تسهیل‌گر باشد. البته زمان را هم باید درنظر گرفت. نباید از الان که هنوز مصوبه است، قضاوت کرد. زمان نشان می‌دهد که ساترا چه عملکردی در آینده خواهد داشت. در حال حاضر به آن مثبت نگاه می‌کنیم و تعامل می‌کنیم تا اتفاق به بهترین شکل صورت بگیرد.
ساترا بعد از قانونی‌شدن روال کاری را طی می‌کند. اگر به مرحله قانونی رسید چه تضمینی وجود دارد که سختگیری‌ها بیشتر نشود و این نگرانی‌ای است که میان برخی وجود دارد؟
محمد صادق افراسیابی: همین سریال‌ها را ساترا مجوز داده و وقتی مصوبه در شورای‌عالی تأیید شد هم اتفاق جدیدی نیفتاده است. ما با ارشاد تقسیم کار کردیم. به‌طور مثال، در حوزه موسیقی سنتی به ارشاد کمک کردیم، ارشاد گفت من از گذشته متولی موسیقی بودم، بنابراین سکوهای موسیقی به ارشاد سپرده و موضوع بازی‌های رایانه‌ای و کتاب‌های صوتی هم با سپردن به ارشاد موضوعش حل شده است. اما آیین‌نامه را ارشاد به سازمان برای تصویب می‌دهد. بر اساس مصوبه شورا تکلیفش مشخص شده است. بنابراین روایت درست از مصوبه این است که تقسیم کار شکل گرفته و درباره نمایش خانگی ارشاد هم این موضوع را پذیرفته است. تجربه صداوسیما درباره مجوز سریال‌ها قوی‌تر است و بنابراین ساترا انجام می‌دهد. این همان چیزی بوده که تصویب شده و کار قرار نیست تغییری کند و ساترا بر همین روال و اساس به کارش ادامه می‌دهد. به شکل شفاف وضعیت فعلی ساترا مشخص است و اتفاق جدیدی نمی‌افتد و روال عادی کار ادامه دارد و اگر خلأهای قانونی داشته باشد، رفع خواهد شد.
امیرحسین حیدری: نکته دیگر درباره محتوای تلویزیون و ساترا به شکل جداگانه است. تلویزیون اگر محتوای ما را بخرد که خیلی خوب است و اگر هم نخرد ما احتیاجی به خرید تلویزیون نداریم. صداوسیما کمک کند که کار به بهترین شکل پیش برود. ما این طرف به‌کار آشنا هستیم و می‌توانیم مخاطب پیدا و جذب کنیم و درآمدزایی داشته باشیم. به تلویزیون هم به شکل مشتری نگاه می‌کنیم؛ اگر محتوای ما را دوست داشت، خریداری کند. هر جای دنیا نگاه کنیم محتوایی که در شبکه‌های دولتی تولید می‌شود با رویکرد خاص خود است و کسی که در پلتفرم‌ها کار می‌کند، رویکرد و استاندارد دیگری دارد. ایران هم مانند دیگر کشورهای دنیا فعالیت خود را دارد؛ محتوایی که در پلتفرم‌ها ساخته می‌شود، استانداردش متفاوت‌تر از آن چیزی است که در شبکه‌های تلویزیونی ساخته می‌شود. مثل هر جای دیگر این تفاوت را حس می‌کنیم. اعتقاد دارم اگر تلویزیون محتوای خوبی را پخش کند، حتما بیشترین مخاطب خود را خواهد داشت. ضریب نفوذش بالاتر است و مردم باز هم به تلویزیون برمی‌گردند. باید فضایی ایجاد شود که بهترین محتواها با استاندارد تولید شود. اگر بتوانیم سلیقه‌سازی کنیم، می‌تواند اصلی‌ترین هدف باشد و در این میان ساترا یا تلویزیون به‌عنوان تسهیل‌گر در کنار پلتفرم‌ها حضور داشته باشند.
فرزاد آذری: آنچه می‌تواند به نگرانی‌ها خاتمه دهد، این است که حضور افراد صنف و سازندگان برنامه‌ها و سریال های نمایش خانگی در نگارش لایحه کمک می‌کند و بخشی از نگرانی‌ها برطرف می‌شود. برای رفع نگرانی‌ها حضور صنف در جاهایی که تصمیم‌گیری می‌شود، مؤثر است و باعث کم‌شدن نگرانی‌ها خواهد شد. نگرانی دوستان، قابل درک است. امیدوارم مابقی دچار محافظه‌کاری نشوند و از نگرانی‌های خود بگویند تا تصمیم‌گیری پشت درهای بسته اتفاق نیفتد و ابلاغ نشود. ما یک مشکلی که داشتیم، این بود که خیلی موارد که اعمال می‌شد، دلیلش گفته نمی‌شد، هر قدر مشارکت بخش خصوصی در مراکز تصمیم‌گیری بیشتر باشد به کم‌شدن نگرانی‌ها کمک می‌کند و البته بگویم این موضوع زمانبر است و یک‌شبه نگرانی‌ها برطرف نمی‌شود.
دغدغه‌های وزیر برای فیلم‌هاست
اما وزیر ارشاد در حاشیه نشست‌ها و همایش‌ها به‌گونه‌ای صحبت می‌کند انگار هنوز از این مصوبه رضایت ندارد و شاید نگرانی‌هایی هم دارد؟
محمد صادق افراسیابی: صحبت‌هایی که آقای وزیر اخیرا گفته‌اند در حاشیه همایش هوش مصنوعی بوده که 2 نکته را عنوان کردند؛ بحث فیلم‌ها که متولی آن ارشاد است و موضوع دیگر. ایشان نگرانی خود را توضیح دادند. یا آقای هاشمی، معاون وزیر ارشاد در یک برنامه تلویزیونی حضور داشتند و زمانی که می‌خواستند از مدل نظارتی بگویند، وقت برنامه تمام می‌شود اما در این میان رسانه‌ها عجولانه تیتر می‌زنند و بعدها آقای هاشمی در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی توضیح می‌دهند که از صحبت‌هایش بد برداشت شده است. ببینید برخی رسانه‌ها اصرار دارند که یک‌سری روایت بسازند. برخی روایت جدید برای مخاطب می‌سازند. خصوصیت فضای مجازی این است که یک رسانه واگراست نه همگرا. بعضا رسانه‌ای هزینه می‌کند تا از یک موضوع روایت خاص منتشر شود و مردم به‌راحتی و فارغ از آنکه اصل ماجرا را بدانند، روایت را می‌شنوند. درباره ساترا دیدگاه‌های هنرمندان، مدیران پلتفرم‌ها و استادان را شنیده‌ام. به‌نظرم نگاه‌ها مثبت است. درباره مصوبه روایت‌های نادرستی صورت‌گرفته است. اگر رسانه‌ها آنچه هست و آنگونه که هست را روایت کنند، خیلی از نگرانی‌ها مرتفع می‌شود.
سختگیری، جهت‌گیری و حذف رقیب؛ دل‌نگرانی پلتفرم ها
در حال حاضر چه دغدغه‌ای پلتفرم‌ها را درگیر کرده است ؟
امیرحسین حیدری: این دغدغه نه فقط الان بلکه از زمانی که کارم را شروع کردم حتی در حوزه سینما تا بتوانم مجوز پروانه ساخت بگیرم و کارهایم را پیش ببرم، وجود داشته و دارد. الان هم در مقام مدیر پلتفرم هستم. برایم فرقی نمی‌کند با ارشاد کار کنم یا صداوسیما. هر کدام حمایت کند، برایم بهترین سازمان و نهاد است. اما یک خطری وجود دارد؛ دوستان و همکاران می‌گویند صداوسیما به‌عنوان یک پلتفرم فراتر می‌تواند یک رقیب باشد، یا صداوسیما براساس قانون مصوب در آینده به من جهت بدهد و من را محدود کند. اینها دغدغه است، اما من الان قضاوت نمی‌کنم و کمی صبر می‌کنم. 4سال است با ساترا کار می‌کنیم. همان رفت و برگشت‌هایی که با ارشاد داشتم، با ساترا هم دارم. در شوراها شرکت می‌کنم تا نکات اصلاح شود. در حال حاضر در چرخه کار چیز جدیدی اضافه و حتی کم هم نشده است. باید صبر کرد و زمان لازم است تا دید حالا که دارد قانونی می‌شود چه اتفاقی برای من مدیر پلتفرم می‌افتد.
فرزاد آذری: دغدغه‌ها کاملا مشترک است و این امیدواری وجود دارد که این تجمیع قانونی اتفاق خوبی برایش بیفتد؛ ساترا پشت مجوزها و حامی باشد و نقش تسهیل‌گری داشته باشد. اما یک موضوع هم وجود دارد؛ ببینید یک ارگان و نهاد خارج از ساترا برای یک برنامه یا سریال و هر چیزی زنگ می‌زند و به ماجرا ورود می‌کند. نمی‌دانم دلیل این ورودها با توجه به اینکه ساترا مسئولیت دارد، چگونه است؟ اما امیدواریم ساترا حامی ما باشد. برای مثال از حراست سازمان برای یک فیلم زنگ می‌زند و اگر حمایت‌ها نباشد، از این اتفاقات کم نخواهد بود. البته این مختص ساترا یا این برهه زمانی نیست؛ در زمان ارشاد هم همینطور بوده؛ مثلا فیلم با مجوز از پرده پایین آمده است. نکته دیگر که می‌توانم به آن اشاره کنم، یک رقابتی وجود دارد با این روند که اگر فلان پلتفرم وجود نداشته باشد، من کارم را بهتر انجام می‌دهم. حاشیه‌سازی می‌شود؛ از یک‌سریال کلیپی تهیه می‌شود و به ارگانی می‌دهند و برای پلتفرم دردسر ایجاد می‌شود درصورتی که اصل قصه همین کلیپ چیز دیگری است. همیشه در هر شکلی یک عده ناراضی هستند امیدوارم از مجوزی که صادر کردند، حمایت کنند.
محمد صادق افراسیابی: ویژگی‌ای که صداوسیما دارد اما دستگاه‌های دیگر ندارند، این است که صداوسیما قدرت و قوت دارد. ببینید کافی است در هر وزارتخانه‌ای یک نماینده مجلس دیدگاهی متفاوت داشته باشد، بنابراین از وزیر برای پاسخگویی سؤال می‌کند. اما رسانه ملی این مسئله را ندارد؛ یعنی این رسانه از استقلال بیشتری در رفتار برخوردار است. خاطرم هست در وزارت ارشاد در دولت دهم شاهد بودم یک نماینده مجوز می‌خواست، چون مجوز دیر شده بود از وزیر بازخواست کرد. می‌خواهم بگویم در تسهیل‌گری با ایجاد انجمن‌ها و بخش‌های مختلف کار را ادامه می‌دهیم. تلاشمان بر این است که در ساترا شفاف عمل کنیم و اینگونه هم هست.
روایت‌های نادرست، حاشیه‌سازند
در حال حاضر یک نوع محافظه‌کاری در میان فعالان این حوزه دیده می‌شود؟
امیرحسین حیدری: به‌نظرم آنهایی که مخالف ساترا صحبت کرده یا در کمپینی شرکت می‌کنند، ساترا کار آنها را بیشتر راه می‌اندازد. عقیده دارم ناآگاهی، افراد را وارد چالش می‌کند و بهترین راه‌حل این است که صبر و تحلیل داشته باشیم.
محمد صادق افراسیابی: همانطور که گفتم بعضی از روایت‌ها نادرست است که کسی صحبت نمی‌کند. اگر نقدی روایت می‌شود، باید درست باشد. به‌نظرم اگر نقدی درست باشد، دیگر نباید نگران رابطه میان خودش و ساترا باشد. صداوسیما در قانون بودجه، سهمی دارد و یک نهاد عمومی است. نهاد خصوصی نیست که نگران رقابت با پلتفرم‌ها باشد. اگر قانون گفت تنظیم‌گری، نقش خود را ایفا می‌کند. سازمان تا دیروز تنظیم‌گر چند شبکه بود و حالا باید چند شبکه دیگر را اداره کند. چون قانون است، این کار انجام می‌شود. یک‌سری افراد از رسانه ملی انتظاراتی دارند که چه‌بسا اثرگذار است. سازمان مجبور به تهیه یک‌سری برنامه‌هاست که سکوها اجباری ندارند. صداوسیما درباره سکوها صرفا تنظیم‌گر است اما درباره خودش باید پاسخگوی انتظارات دولت، مجلس و مردم و گروه‌های مختلف باشد. مناسبات ملی و مذهبی را درنظر بگیرید. صداوسیما در جایگاه نهاد حاکمیتی بالاخره محدودیت‌هایی دارد که سکوها ندارند. صداوسیما سعی می‌کند تنظیم‌گر خوبی باشد.
سیاست سریال‌سازی در سیما و نمایش خانگی متفاوت است
بعد از قانونی‌شدن باز هم همین رویه را ساترا در پیش می‌گیرد؛موضوعی که شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مدنظر داشت؛ اینکه قرار نیست بعد از قانونی‌شدن دست و پای پلتفرم‌ها بسته شود و مردم باز کانال‌های خود را تغییر دهند. این فاصله سیاستی رعایت می‌شود؟
محمد صادق افراسیابی: شبکه‌های صداوسیما رویکردهای متفاوتی را در شبکه‌های مختلف خود دارند. شبکه نسیم با شبکه دیگر در تولید برنامه‌ها متفاوت است، بنابراین صداوسیما این درک را دارد که رویکردش در نگاه تنظیم‌گری نمایش خانگی غیر از برخی از شبکه‌های سیما‌ست و ممکن است شبیه برخی برنامه‌های شبکه‌های سیما باشد. بیشترین تجربه را در حوزه سریال‌ها، صداوسیما دارد. صداوسیما این هنر را داشته که برخی سریال‌ها که قبل‌تر از ارشاد مجوز گرفتند، با ممیزی جزئی نه در داستان و سناریو، کمترین هزینه را بر پلتفرم تحمیل کرده است. باید این روی سکه را هم ببینید؛ برخی مردم منتقدند که چرا یک سریال از صداوسیما مجوز گرفت. پاسخ صداوسیما این است که چون تولید‌کننده اثر ضرر نکند روی صحنه ممیزی صورت گرفته تا در سناریو، تا که سازندگان متضرر نشوند. باید هر دو طرف را دید. در ادبیات ساترا، نظارت و حمایت توأمان وجود دارد. مثلا در سریال «پوست شیر» که با مجوز ساترا پخش شده در قسمت‌هایی از این سریال که در زمان پخش خود بسیار پربیننده بود، صحنه‌هایی پخش نشد و دلیلش خشونت زیاد از حد بود. خود سازنده هم در جلسه پذیرفته که این صحنه‌ها حذف شود. مبنای ما در ساترا جذابیت اثر، سلامت اثر و رعایت رده‌بندی سنی است. بر این اساس اگر پلتفرمی قانون را رعایت کرد باید به شکل همه‌جانبه حمایت شود. حمایت ما از سکوها جدی‌تر از سازمان‌ها و نهادهای دیگر است. سیاست ما از سکوهای دارای مجوز، حمایت مادی و معنوی است. ما مر قانون را پیاده می‌کنیم؛ در جایی که تخلف شده باشد با مر قانون روبه‌رو خواهد بود و در جایی که تخلف نشده اما یک دستگاهی احساس می‌کند که تخلفی صورت‌گرفته ما تمام‌قد دفاع و حمایت می‌کنیم.
ماجرای شبکه مخفی زنان تا قهوه ترک
گاهی یک سریال با مجوز شما پخش می‌شود، اما ناگهان از پخش آن جلوگیری می‌شود؛ چه قدرت فراتری وجود دارد و چرا این اتفاق می‌افتد؟
محمد صادق افراسیابی: در شورای مجوز تولید و انتشار وقتی یک اثر مجوز می‌گیرد، کل سریال از قسمت اول تا پایان بهتر است دیده شود اما گاهی یک سریال فقط چند قسمت را ارائه می‌دهد. به‌طور مثال «شبکه مخفی زنان» هنوز متوقف است. اینطور نبوده که ساترا اعلام کرده باشد این اثر اصلا منتشر نشود. اگر یک سریال را از قسمت اول تا آخر به شورا بدهند، همان اول اصلاحات اعمال می‌شود. وقتی یک سریال 2 قسمت داده شود، ممکن است در قسمت‌های بعد مواردی باشد که ساترا هم ندیده باشد. برای مثال در «شبکه مخفی زنان» شورای ساترا اصلاحات خود را داده؛ نماوا هم هر وقت اصلاحات را اعمال کند، این سریال قابل پخش است. همین یک نمونه نشان می‌دهد که ساترا تابع نظر صدور مجوز شورای خود است. شورای صدور مجوز یک شورای داخلی نیست و افراد مختلف در آن حضور دارند از جمله نمایندگان ارشاد و افراد حقیقی حضور دارند. به‌خاطر توصیه‌ای قرار نیست مجوز بدهند یا جلوی مجوزی را بگیرند. مثال بعدی فیلیمو هم بعد از سریال «رهایم کن» مجوز گرفته است. یک اثر دیگر هم مواردی پیدا کرده که الان درباره‌اش نمی‌گویم. برخی تصور می‌کنند ساترا نتوانسته تنظیم‌گری کند اما تمام سکوها سریال‌هایی را که بخواهند نمایش دهند، مجوز می‌گیرند. در این میان گاهی یک جریانی شکل می‌گیرد. به‌طور مثال، یک سریال هنوز تولیدش تمام نشده؛ تیزری از آن پخش می‌شود که اصلا تیزر متفاوت از موضوع سریال است و همین موضوع می‌شود یک حاشیه برای سریال که نمونه‌اش در «قهوه ترک» دیده شد.
فرزاد آذری: راستش در میان صحبت‌ها، نکته‌ای را می‌شنوم؛ اینکه برخی خانواده‌ها نگرانند اما خانواده‌ها می‌دانند نگاهی که به سریال تلویزیون دارند، در پلتفرم‌ها نباید داشته باشند. نمایش خانگی شبیه برنامه‌های تلویزیون نیست به همین دلیل در پلتفرم‌ها رده‌بندی سنی وجود دارد. توقعی که از تلویزیون وجود دارد این است که یک برنامه مشخص، طیف وسیعی از مخاطب را در‌بر‌می‌گیرد اما در پلتفرم اینگونه نیست. محتوایی که صحنه خشونت‌آمیز دارد اول سریال نوشته می‌شود و برخی از خانواده‌ها که نگران هستند می‌توانند تماشای سریال را انتخاب کنند یا نکنند. این نگاه نگران که منتقل می‌شود همان نگاه سنتی است درحالی‌که در پلتفرم‌ها حق انتخاب به تماشاگر داده می‌شود.
جنس نگرانی برخی متفاوت است
موضوع دیگر این است که اگر پلتفرم‌ها دچار سختگیری بیش از اندازه شوند باز هم رویه مردم در سریال تماشاکردن تغییر می‌کند!
محمد صادق افراسیابی: در جامعه قشری داریم که فضای باز می‌پسندد و قشری نگران هستند و نمایندگان گروه‌های مختلف هم مشخص است. به‌نظرم باید گفتوگوها برای حل دغدغه‌ها ادامه داشته باشد. دغدغه‌ها مطرح و به آنها جواب داده شود. در حوزه تنظیم‌گری اجتماعی که مسئولیت خودم در ساتراست، به‌شدت معتقدم که باید گفتوگوها را ادامه دهیم. به یک سازوکار که هر دو دغدغه در آن مطرح می‌شود، برسیم. باید به اجماع برسیم. همه دیدگاه‌ها بررسی شود. تا جایی که می‌توانیم از تنظیم‌گری اجتماعی و خود‌تنظیم‌گری استفاده کنیم. شاید در بخشی تنظیم‌گری قضایی لازم باشد اما وقتی به فضایی که به سمت تنظیم‌گری است، برسیم، دیگر لازم نیست راهکارهای سلبی داشته باشیم. باید بتوانیم یک اتمسفر اجتماعی طراحی کنیم که به‌خودی‌خود در این اتمسفر اجتماعی همه اجزای زیست‌بوم به‌درستی عمل کنند.
فرزاد آذری: نگرانی طیفی صحبت می‌شود، اما نگرانی من این است که کسی که کلیپ درست می‌کند، مخاطب عام نیست. بشخصه طرفدار گفت‌وگو هستم اما به‌نظرم یک عده منافع دیگری دارند. کسانی که به‌دنبال حذف رقبا هستند و دست به هر کاری می‌زنند، از جنس دیگری هستند. در این میان برخی انصاف ندارند و یک‌طرفه به قضاوت می‌نشینند و این برای شبکه نمایش خانگی خوب نیست.
امیرحسین حیدری: پیرو صحبت شما، چند شب پیش برنامه‌ای متفاوت در شبکه یک پخش می‌شد و مجری در انتهای برنامه با ادبیاتی درباره نمایش خانگی صحبت می‌کرد که این بساط را جمع کنید و نمی‌دانم معنی این نوع صحبت‌ها چیست؟
برایم جای سؤال بود که چرا باید اینطور صحبت کند؟ این موارد برای ما وحشتناک است. باز هم زمان می‌خواهد اما بالاخره برخی تا ابد نگران هستند. حتی در جامعه آماری کوچک هم که درنظر بگیریم می‌بینیم چقدر حجم ماهواره تماشاکردن کم شده و مردم به کنداکتور پخش سریال‌های خانگی توجه دارند و حتی روزهای آخر هفته را با همین سریال‌ها پر می‌کنند و کلا مخاطب پلتفرم‌ها شده اند. نباید فراموش کنیم که در دوره کرونا، تلویزیون چه مقدار تولید داشت؟ ولی پلتفرم‌ها چقدر در این زمینه به زنده‌بودن اکوسیستم و امنیت شغلی کمک کردند. نمایش خانگی با تولیداتش به تنهایی بار صداوسیما را به دوش کشید. نباید به قطاری که حرکت کرده سنگ زد و از سویی دیگر دیکته نانوشته غلط ندارد. باید کار کنیم و ما هم ممکن است دچار اشتباه شویم .کاری که صداوسیما، ساترا و ارشاد بتوانند کمک کنند، تسهیل‌گری است. این صنعت تازه پا گرفته زنده است و اگر جلویش را بگیریم به‌راحتی مخاطب امروز برایش جایگزین پیدا می‌کند.
فرزاد آذری: راهی جز گفت‌وگو و تعامل وجود ندارد. اگر تقابل باشد، هر دو سمت بازنده هستند. گفت‌وگو و حضور فعالان حوزه چنان که گفتم در زمان تصمیم‌گیری‌ها خیلی از سوءتفاهم‌ها را حل می‌کند. محتوایی که داخل ایران تولید می‌شود، حتی با کمترین ممیزی ارجح است به دیگر محتواهای خارجی.
فهیمه پناه‌آذر-روزنامه‌نگار
ارسال نظر